Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
Het eerste kabinet Rutte heeft het Rijksbeleid voor landschap afgestoot. In het onderhandelingsakkoord decentralisatie natuur dat staatssecretaris Bleker en minister Donner in 2011 met het IPO sloten, worden de vervallen Rijkstaken, waaronder het landschapsbeleid opgesomd. Dit is geheel in lijn met de in 2012 uitgebrachte Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte van minister Schultz van I&R, waarin staat vermeld dat ‘het Rijk het beleid voor landschap afschaft en overdraagt naar de provincies’. Meer informatie: Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2012)
Een aantal belangen is na het afschaffen van het rijksbeleid voor landschap nog wel op nationaal niveau geregeld. Zo is in de Beleidsvisie ‘Kiezen voor karakter’ (Visie Erfgoed en Ruimte) het beleid t.a.v. onroerend cultureel erfgoed in de ruimtelijke ordening aangegeven. Dit heeft een directe relatie met de landschappelijke kwaliteiten. ‘Levend Landschap’ wordt hierin als één van de vijf prioritaire opgaven beschreven. Meer informatie: Visie Erfgoed en Ruimte.
Balans van Leefomgeving
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) brengt sinds 2010 om de twee jaar de Balans van de Leefomgeving uit, als onderdeel van de wettelijke taak om kabinet en parlement te informeren over de staat van de leefomgeving en het gevoerde leefomgevingsbeleid te evalueren. Op verzoek van de Eerste Kamer rapporteert het PBL ook jaarlijks in september over actuele ontwikkelingen, de zogenaamde tussenbalans. Omdat deze rapportages strikt genomen niet over landschap maar over de fysieke leefomgeving gaan, zijn zij geen directe graadmeter voor de effectiviteit van het landschapsbeleid. In de huidige Wet Natuurbescherming (die zal opgaan in de Omgevingswet) staat onder artikel 1.9 deze taak wel vermeld: “Het Planbureau voor de Leefomgeving brengt eenmaal in de twee jaar aan Onze Minister een wetenschappelijk rapport uit, waarin ten aanzien van natuur, bos en landschap, mede in het licht van in eerdere rapporten beschreven ontwikkelingen, de stand van zaken in de beleidsuitvoering, de voortgang en nieuwe ontwikkelingen worden beschreven.” Balans van de Leefomgeving 2017.
Rijksnatuurvisie
In 2014 verscheen de Rijksnatuurvisie, ‘Natuurlijk Verder’. Ondanks de overdracht van landschap naar de provincies komt het woord er verschillende keren in voor. Zoals in relatie tot de inzet van vrijwilligers en de identiteit van een gebied. Onder staatssecretaris Dijksma heeft het Rijk landschap impliciet onder de noemer natuur een plek gegeven. Meer informatie: RijksNatuurvisie (2014)
Landschapsobservatorium
Eind 2013 bracht de Rijksadviseur van het Landschap en Water advies uit aan de staatssecretaris. Hierin constateerde hij dat in het Europese netwerk van observatoria ‘Nederland schittert door afwezigheid’. Landschapsobservatorium draagt bij aan het vergroten van de aandacht voor landschap en van het besef dat een waardevol landschap niet vanzelfsprekend is. Adviesbrief rijksadviseur aan staatssecretaris (2013)
Overige programma's
- Programma Nieuwe Hollandse Waterlinie
- Programma Ruime voor de Rivier
- Programma Levend Landschap